Po papryce i pomidorze dzisiaj pora na opis bakłażana. Ma chyba najwięcej nazw ze wszystkich warzyw: oberżyna, gruszka miłosna, jajko krzewiaste, bakman i psianka podłużna. W kuchni staropolskiej nazywano je bałtarzanami. Jego ojczyzną są Indie lub Chiny, gdzie znano to warzywo już w V w p.n.e. Do Europy zawitały już w VII wieku wraz z muzułmanami do Hiszpanii. Ich uprawa szczególnie popularna stała się we Włoszech i Hiszpanii. W Polsce znane są od XV w. Jednak podobnie jak w przypadku pomidorów, długo uważano je za rośliny trujące (Wikipedia).

Nie zawierają tak dużej ilości witaminy C, jak papryka czy pomidory. Ich wartość odżywcza przejawia się przede wszystkim w dużej zawartości wapnia i fosforu. W krajach arabskich oraz środkowoafrykańskich często zastępują mięso. Jednak choć składa się w 90% z wody jest ciężkostrawny – dlatego nie powinny ich jeść kobiety w ciąży, małe dzieci oraz osoby cierpiące na reumatyzm, podagrę, choroby układu pokarmowego i nerek. Polecany jest natomiast po kuracji antybiotykowej, ponieważ ma silne działanie odtruwające. Warzywa te obniżają poziom cholesterolu we krwi, przeciwdziałają miażdżycy i wspomagają przemianę materii. Są idealnym składnikiem diety cukrzyków.

Ciekawostki:

• uważany jest za afrodyzjak szczególnie w rejonie basenu Morza Śródziemnego
• w niektórych krajach Europy 10 marca obchodzone jest Święto Bakmana
• podobnie jak pomidor w botanice zaklasyfikowany jest jako owoc
• niedojrzały jest trujący, z uwagi na dużą zawartość solaniny – należy wybierać te niezbyt twarde z uginającą się pod naciskiem skórką
• największy na świecie producent tego warzywa znajduje się na Sycylii

Z uwagi na fakt, że oberżyna ma bardzo duże wymagania cieplne (18-30° C) i jest bardzo wrażliwa na niedobór wody, jej uprawa jest bardzo trudna. W naszych warunkach z jednego krzaczka o wysokości ok. 90 cm zbierzemy od 3 do 5 bakłażanów. Uprawa nie jest zatem u nas w Polsce rozpowszechniona, choć mi wczoraj udało się kupić polskie bakłażany.

Zapraszam zatem do przygotowywania dań z bakłażanów w ramach mojej akcji “Warzywa psiankowate”. Po południu zapraszam Was na moją wersję moussaki.

Druga połowa sierpnia to okres dominacji papryki i pomidorów na targowiskach. Mówię tutaj oczywiście o naszych rodzimych uprawach. Nie ma to jak polne soczyste pomidorki czy różnokolorowa śmiesznie poskręcana papryczka. Nieskazitelnym owocom ze szklarni w Holandii czy Hiszpanii – mówię zdecydowane nie – szczególnie o tej porze roku, kiedy mamy taką obfitość polskich warzyw. O tej porze roku znajdziemy też łatwo polskie bakłażany, które również należą do rodziny psiankowatych. Nie mówiąc już o wszędobylskich ziemniakach!

W najbliższych tygodniach będę gotować wiele potraw z wykorzystaniem psiankowatych. Jeśli ktoś chciałby przyłączyć się do mnie – zapraszam do wzięcia udziału w akcji, która potrwa do 25 września 2011.

Akcja już rozpoczęła się na Mikserze, na Durszlaku będzie można dodawać przepisy od 21.08.2011.

Tymczasem przysyłajcie przepisy na potrawy z wykorzystaniem roślin psiankowatych na mój adres e-mail mops@wlodarczyki.net

Proszę o umieszczanie przy Waszych przepisach banerka akcji lub linka do tego wpisu. Można dodawać archiwalne przepisy, ale nie wcześniejsze niż z 1 sierpnia tego roku. Pod koniec września umieszczę podsumowanie akcji na blogu. Gorąco zapraszam!

Banerek akcji:

Kod banerka do wklejenia na blogu:

<a href=”https://www.mopswkuchni.net/?p=2285″ target=”_blank”><img title=”banerDurszlak1″ src=”https://www.mopswkuchni.net/wp-content/uploads/2011/08/banerDurszlak1.jpg” alt=”” width=”150″ height=”227″ /></a>

Wikipedia wylicza następujące warzywa psiankowate:

• bakłażan (Solanum melongena)
• papryka roczna (Capsicum annuum)
• pomidor (Lycopersicon esculentum)
• ziemniak (Solanum tuberosum)
• miechunka peruwiańska (Physalis peruviana)
• miechunka pomidorowa (Physalis ixocarpa)

Jeśli znajdziecie jakieś inne rośliny jadalne należące do psiankowatych proszę o informację!

Cechą wspólną tych warzyw jest to, iż częścią jadalną są we wszystkich przypadkach owoce i wszystkie wywodzą się z klimatu ciepłego.

Papryka dotarła do Europy w XVI w. dwoma szlakami: została sprowadzona z Haiti do Hiszpanii przez Krzysztofa Kolumba oraz z Persji za pośrednictwem do Turków do krajów bałkańskich i na Węgry (stąd inna nazwa pieprz turecki). Papryka w Ameryce uprawiana była już 5200 l. p.n.e. – odkryto ją bowiem w grobowcach w Ancon i Huaca Prieta w Brazylii (Wikipedia).

Pomidory pochodzą z Ameryki Południowej bądź Środkowej i podobnie jak papryka zawitały do Europy w XVI w. Co ciekawe aż do XIX wieku uważane były w Europie za roślinę trującą i uprawiane jako roślina ozdobna.

Piękne czerwone owoce papryki i pomidorów zawierają mnóstwo składników odżywczych. Zofia Zawistowska w książce “Warzywa w kuchni i spiżarni” (1989) opisuje je tak: “Zawierają liczące się ilości karotenów i witaminy C. Warto przy tym wiedzieć, że owoce papryki zawierają czterokrotnie więcej witaminy C niż pomidory. Pomidory natomiast przewyższają paprykę niemal dwukrotnie pod względem zawartości karotenów. W obu warzywach występują ponadto witaminy grupy B, nieco witaminy E, składniki mineralne, a przede wszystkim wapń i żelazo, kwasy organiczne… Wartość kaloryczna tak papryki, jak i pomidorów jest nader niska (28-27 kalorii w 100 g owoców).

To właśnie z owoców papryki rocznej węgierskiemu biochemikowi A. Szent – Györgyi udało się po raz pierwszy wyizolować witaminę Ci ustalić jej wzór chemiczny (Wikipedia).

Za ostry smak papryki chilli odpowiada alkaloid kapsaicyna, który nie rozpuszcza się w wodzie, a w tłuszczach i alkoholu, dlatego popijanie ostrych potraw dużą ilością wody czy płukanie ust nie dają rezultatów. Jako neutralizatory najlepiej działają tłuszcze roślinne, tłuste mleko a także alkohol. Kapsaicyna jest głównym składnikiem gazu pieprzowego (Wikipedia).

Pomidory bogate są w najsilniejszy przeciwutleniacz z grupy karotenoidów – likopen, który zapobiega rakowi prostaty.

Bakłażan zwany inaczej oberżyną pochodzi z Dalekiego Wschodu (Indie, Birma, Chiny). Bakłażany zawędrowały z Azji do Europy wraz z muzułmańskimi hordami kalifatu Umajjadów, które dotarły do Hiszpanii przez północną Afrykę w VII w. Są roślinami bardzo wrażliwymi na zimno, ich uprawa jest trudna. Ich wartość odżywcza wyraża się przede wszystkim w dużej zawartości błonnika i składników mineralnych takich tak wapń i fosfor.

Ziemniaki dotarły do Europy w XVI w. Ojczyzną ziemniaka jest Peru. Ich uprawa i przetwórstwo rozpowszechniło się w XIX wieku. Ciekawostką jest to, że łodyga, liście i kwiaty są trujące – zawierają solaninę. Znajduje się ona także w pędach (oczkach) ziemniaka a także w bulwach o odcieniu zielonym i może spowodować silne zatrucie pokarmowe. Zawarta jest we wszystkich pędach roślin psiankowatych i co ciekawe w zielonych pomidorach, więc spożywanie sałatek z udziałem zielonych pomidorów jest niewskazane. Zielona papryka nie zawiera tego toksycznego glikozydu.

Więcej o poszczególnych roślinach napiszę przy okazji prezentacji zrobionych z nich potraw.

P.S. Psia(n)kowate to taki mopsikowy temat 😉